Những lỗi thường gặp khi lắp đặt FFU và cách khắc phục

FFU (Fan Filter Unit) là thiết bị lọc khí quan trọng giúp duy trì luồng khí sạch trong phòng sạch. Tuy nhiên, nếu lắp đặt sai kỹ thuật, FFU có thể gây ra mất cân bằng áp suất, giảm hiệu suất lọc và phát sinh nhiễu động không khí. Bài viết sẽ giúp bạn nhận diện và xử lý kịp thời các sai sót để hệ thống vận hành ổn định, đạt chuẩn ISO/GMP.

Tóm tắt

1. FFU là gì và vì sao việc lắp đặt đúng lại quan trọng?
2. Lỗi 1: gắn sai hướng dòng khí FFU
3. Lỗi 2: lắp đặt không đồng đều khiến FFU bị nghiêng
4. Lỗi 3: không kiểm tra độ kín của FFU sau khi lắp đặt
5. Lỗi 4: không đồng bộ FFU với hệ thống điều khiển trung tâm
6. Lỗi 5: không bảo trì định kỳ sau khi lắp đặt FFU
7. Giải đáp nhanh về lắp đặt và vận hành FFU
8. Cần hỗ trợ lắp đặt hoặc chọn đúng dòng FFU?

1. FFU là gì và vì sao việc lắp đặt đúng lại quan trọng?

Fan Filter Unit (FFU) là thiết bị tích hợp quạt và bộ lọc HEPA/ULPA, có nhiệm vụ tạo dòng khí sạch, ổn định và theo một chiều xuống khu vực làm việc trong phòng sạch. FFU thường được lắp trực tiếp trên trần phòng sạch hoặc trong các buồng sạch mini (clean booth).

Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều sự cố về chất lượng không khí và áp suất phòng sạch không xuất phát từ lỗi sản phẩm - mà đến từ việc lắp đặt sai kỹ thuật. Dưới đây là những lỗi phổ biến nhất khi lắp FFU và hướng dẫn khắc phục cụ thể, giúp bạn đảm bảo hiệu suất lọc luôn ở mức tối ưu.

2. Lỗi 1: gắn sai hướng dòng khí FFU

Dấu hiệu nhận biết:
Sau khi lắp đặt, bạn có thể cảm nhận thấy dòng khí không đi thẳng xuống như mong đợi, mà tạo xoáy, thậm chí đẩy ngược bụi về phía khu vực làm việc. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy FFU đang bị lắp ngược chiều luồng khí.

lắp sai hướng dòng khí ffu

Nguyên nhân chính:
Lỗi này thường xảy ra khi người thi công không xác định rõ đâu là đầu hút (intake) và đâu là đầu thổi (outtake) của FFU. Nhiều model FFU có thiết kế vỏ ngoài đối xứng nên rất dễ gây nhầm lẫn nếu không có hướng dẫn kèm theo.

Cách khắc phục:

Trước khi lắp đặt, đọc kỹ sơ đồ nguyên lý luồng khí do nhà sản xuất cung cấp - thường được in ngay trên thân FFU hoặc tài liệu kỹ thuật.
Trong quá trình vận chuyển và chuẩn bị lắp, nên dán nhãn rõ ràng “intake” và “outtake” bằng màu sắc dễ nhận biết để tránh lắp sai.
Sau khi lắp xong, có thể kiểm tra nhanh bằng smoke test để đảm bảo luồng khí đi đúng chiều từ FFU xuống dưới.

Xem thêm: Tiêu chí thẩm định FFU mới nhất từ WHO GMP

3. Lỗi 2: lắp đặt không đồng đều khiến FFU bị nghiêng

Dấu hiệu nhận biết:
Trong quá trình vận hành, nếu bạn thấy các khu vực trong phòng sạch có luồng gió mạnh - yếu không đồng đều, hoặc chênh áp không ổn định giữa các vùng, rất có thể nguyên nhân đến từ việc FFU bị lắp lệch, không cân bằng.

Nguyên nhân chính:

Hệ trần treo bị lệch do thi công thiếu chính xác hoặc không kiểm tra bằng thiết bị đo.
Khi cố định FFU, các vít siết không đều tay, khiến khung bị nghiêng, dẫn đến lệch trục quạt và ảnh hưởng dòng khí.

Cách khắc phục:

Trước khi cố định FFU vào khung trần, nên sử dụng thiết bị đo cân bằng laser để đảm bảo mặt phẳng nằm ngang tuyệt đối.
Áp dụng khung treo chuyên dụng có tích hợp các điểm điều chỉnh vi mô, giúp cân chỉnh FFU nhanh chóng và chính xác ngay cả khi đã cố định một phần.
Sau khi lắp, tiến hành kiểm tra bằng anemometer tại nhiều điểm để đảm bảo lưu lượng gió phân bố đồng đều.

Lưu ý: Một FFU lắp nghiêng không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất lọc khí, mà còn có thể gây hư hỏng motor do lực tải không cân bằng.

4. Lỗi 3: không kiểm tra độ kín của FFU sau khi lắp đặt

Dấu hiệu nhận biết:
Ngay cả khi FFU hoạt động bình thường, nếu bạn phát hiện có bụi mịn xâm nhập vào khu vực sạch hoặc chênh áp phòng dao động bất thường, rất có thể nguyên nhân nằm ở độ kín không đảm bảo tại vị trí lắp FFU.

Nguyên nhân chính:

Gioăng làm kín bị lệch, không áp sát, hoặc dùng sai loại gioăng (không đúng kích thước hoặc chất liệu không đạt chuẩn).
Quá trình lắp đặt quá nhanh, không kiểm tra lại điểm tiếp xúc giữa FFU và trần hoặc khung lắp.

không kiểm tra độ kín của FFU sau khi lắp đặt

Cách khắc phục:

Thực hiện kiểm tra độ rò rỉ (leak test) ngay sau khi lắp FFU bằng các phương pháp phổ biến như:

Smoke test: Quan sát dòng khói đi qua khu vực tiếp giáp để phát hiện khe hở.
Light test: Chiếu đèn mạnh từ mặt trên FFU, quan sát phía dưới để phát hiện ánh sáng lọt qua khe hở.

Chỉ sử dụng gioăng đúng chuẩn ISO 14644, ưu tiên vật liệu silicone foam hoặc polyurethane (PU) có độ đàn hồi cao và khả năng chịu nén tốt.
Nếu phát hiện khe hở, cần tháo FFU và lắp lại từ đầu với kiểm soát siết lực đều và chuẩn mặt phẳng.

Một FFU kín hoàn toàn giúp đảm bảo chất lượng khí sạch, tiết kiệm năng lượng và kéo dài tuổi thọ lọc HEPA.

Xem thêm: Bảng giá mới nhất của FFU Fan Filter Unit dùng trong nhà máy thực phẩm

5. Lỗi 4: không đồng bộ FFU với hệ thống điều khiển trung tâm

Dấu hiệu nhận biết:
Trong quá trình vận hành, bạn không thể tăng/giảm tốc độ quạt FFU từ phòng điều khiển, hoặc hệ thống HVAC không phản hồi đúng khi thay đổi thông số từ BMS. Đây là dấu hiệu FFU không tương thích với hệ thống điều khiển tổng.

Nguyên nhân chính:

Lắp đặt FFU phiên bản tiêu chuẩn (On/Off) trong khi hệ thống lại yêu cầu tín hiệu điều khiển biến tần (VFD) hoặc giao tiếp BMS.
Chọn model không có cổng giao tiếp kỹ thuật số như Modbus RTU, RS485 hoặc không có hỗ trợ điều khiển từ xa.

Cách khắc phục:

Ngay từ giai đoạn thiết kế, cần xác định rõ yêu cầu điều khiển:

Nếu chỉ cần Bật/Tắt đơn giản → chọn FFU thường.
Nếu cần điều chỉnh tốc độ → ưu tiên FFU có biến tần tích hợp hoặc tương thích VFD.
Nếu tích hợp vào hệ thống tòa nhà (BMS) → bắt buộc chọn FFU có hỗ trợ Modbus RTU, RS485 hoặc TCP/IP.

Kiểm tra kỹ datasheet FFU trước khi đặt hàng để đảm bảo tương thích với giao diện điều khiển đang sử dụng.
Nếu đã lắp sai, có thể cân nhắc lắp thêm bộ điều khiển trung gian (controller converter) - tuy nhiên chi phí sẽ tăng và dễ gây lỗi.

Tích hợp đúng ngay từ đầu sẽ tiết kiệm rất nhiều chi phí bảo trì, hiệu chỉnh và tránh gián đoạn sản xuất về sau.

6. Lỗi 5: không bảo trì định kỳ sau khi lắp đặt FFU

Dấu hiệu nhận biết:
Sau vài tháng vận hành, FFU bắt đầu phát ra tiếng ồn lớn, lưu lượng gió giảm rõ rệt, hoặc lọc HEPA nhanh chóng bị tắc nghẽn. Nếu không xử lý kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến độ sạch của phòng và làm giảm tuổi thọ thiết bị.

Nguyên nhân chính:

Không thiết lập kế hoạch bảo trì định kỳ ngay từ đầu.
Bỏ qua việc vệ sinh lọc sơ cấp (pre-filter) - khiến bụi bẩn tích tụ nhanh trên HEPA filter.
Thiếu cảnh báo kịp thời về tình trạng chênh áp cao.

không bảo trì định kỳ sau khi lắp đặt FFU

Cách khắc phục:

Thiết lập quy trình bảo trì FFU định kỳ, bao gồm:

Vệ sinh pre-filter hàng tháng (tùy môi trường).
Thay lọc HEPA sau mỗi 6-12 tháng, hoặc khi chênh áp vượt ngưỡng cho phép (thường 250-300 Pa).

Tích hợp cảm biến đo chênh áp cho từng FFU hoặc nhóm FFU để cảnh báo khi áp suất tăng - giúp chủ động thay lọc trước khi hiệu suất suy giảm.
Lưu trữ dữ liệu vận hành (áp suất, âm thanh, tốc độ gió) để theo dõi tình trạng thiết bị theo thời gian.

Một FFU được bảo trì tốt có thể hoạt động ổn định 3-5 năm mà không cần thay motor - tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành.

Xem thêm: Đơn vị cung cấp FFU – Fan Filter Unit đạt chuẩn GMP tại Việt Nam

7. Giải đáp nhanh về lắp đặt và vận hành FFU

1. FFU có thể tự lắp không hay cần kỹ thuật viên chuyên ngành?

→ Không nên tự lắp đặt nếu không có kinh nghiệm.
Việc lắp FFU đòi hỏi hiểu rõ về hướng dòng khí, kết cấu trần treo, tiêu chuẩn độ kín và áp suất phòng sạch. Do đó, nên có kỹ thuật viên chuyên HVAC và từng làm việc trong môi trường phòng sạch GMP hoặc ISO 14644 để đảm bảo hiệu suất vận hành tối ưu ngay từ đầu.

2. Bao lâu nên kiểm tra lại hệ thống FFU sau lắp đặt?

→ Nên kiểm tra sau 1-2 ngày vận hành thực tế.
Sau khi FFU hoạt động ổn định, cần tiến hành các bài test cơ bản như: đo áp suất, test độ kín (smoke test), đo lưu lượng gió… để đảm bảo thiết bị được lắp đúng và không phát sinh lỗi trong quá trình chạy thử.

3. FFU bị kêu to sau vài tháng là do đâu?

→ Nguyên nhân thường do motor xuống cấp hoặc tắc lọc.
Khi lọc HEPA bị bám bụi nặng, quạt phải làm việc quá tải để duy trì lưu lượng gió, dẫn đến tăng tiếng ồn. Ngoài ra, motor có thể xuống cấp nếu không được bảo trì đúng hạn. Giải pháp là lập lịch vệ sinh pre-filter và thay HEPA định kỳ, đồng thời theo dõi chênh áp thường xuyên để phát hiện sớm sự cố.

8. Cần hỗ trợ lắp đặt hoặc chọn đúng dòng FFU?

Việc lắp đặt FFU đúng chuẩn không chỉ giúp đảm bảo chất lượng không khí sạch, mà còn kéo dài tuổi thọ thiết bị và tiết kiệm chi phí vận hành cho nhà máy.

Nếu bạn đang: